Çocuk diş hekimi veya çocuk diş doktoru, adından da anlaşılacağı üzere çocukların yaşamış olduğu diş sorunlarına ilişkin tedaviler uygulayan doktorlardır. Diş problemi, her yaştan insanın başına gelebilir. Çocuklarda da görülen diş sorunları, doğru teşhis ve tedavi ile ortadan kaldırılmalıdır. Aksi durumda daha ciddi sorunların yaşanması kaçınılmaz olacaktır. Özellikle ilgili tedaviler çocuklar açısından çok daha önemlidir.
Bebekliğin son dönemlerine doğru çıkan süt dişleri, çocukluğun sonlarına doğru kendilerini kalıcı dişlere bırakır. Süt dişlerinin geçici olduğunu ve zamanı geldiğinde döküleceğini bilen aileler, bu dönemdeki diş sorunları ciddiye almayabiliyor. Ancak yaşanan sorunların çocuk diş doktoru tarafından tedavi edilmemesi durumunda, kalıcı dişlerde de problemler çıkabiliyor. Böyle durumlarda sorunun tedavisi, çok daha zor meşakkatli olabiliyor. Dolayısıyla çocukların yaşamış olduğu sorunların da ciddiye alınması gerekmektedir.
Çocuk diş hekimi; pediatrik diş hekimliği veya pedodonti olarak bilinen alanda uzmanlaşmış olan hekimler için yapılan genel nitelemedir. Daimi dişlenme süreci tamamlanana kadar süreçte, çocukların süt dişleri veya daimi dişleri ile ilgili yaşamış olduğu sorun ve rahatsızlıklarla ilgilenir.
Her ne kadar buradaki uzmanlık alanı çocuk olarak ifade edilse de, esas olan kalıcı olan dişlerin tamamlanmasına kadarki süreçtir. Bilindiği gibi 18 yaşından küçük olanlar, çocuk olarak kabul ediliyor. Ancak daimi dişlerin tamamlanması, çok daha erken yaşta tamamlanıyor. Dolayısıyla çocuk diş doktoru, sadece o döneme olan kadarki çocukların tedavilerini üstlenmektedir. Elbette daimi dişlenmesi tamamlanan çocuklar için de tedaviler uygulanıyor, ancak ilgili nitelemede, daimi dişlenmenin tamamlanması önemli bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor.
Çocukların diş yapıları, yetişkinlere göre daha farklıdır. Süt dişlerin çıkması ve daha sonra yerlerini kalıcı dişlere bırakması şeklinde bir işleyiş vardır. Bu sürecin sorunsuz olarak tamamlanması için çocuk diş hekimi tarafından süreç yakından takip edilir ve çocukların yaşayacakları sorunlara dair önlemler alınır. Böylece ortaya çıkacak olan sonuç, çok daha sağlıklı ve düzgün dişler olacaktır.
Çocuk diş doktoru, çocukların diş gelişiminin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için gerekli işlemleri yaparlar. Bu noktada 0-7 yaş arasındaki çocukların süt dişlerine dair tedaviler uygularlar. 7-12 yaş aralığında olan çocuklara ise süt ve daimi diş tedavileri uygulayarak, süreci sorunsuz olarak geçirmelerine katkı verirler. Farklı nedenlerden dolayı erken çıkan veya çekilen süt dişlerinin yerlerine yer tutucu tedaviler uygularlar. Ayrıca çene ve yüz bölgesindeki gelişim bozukluklarını takip ederler ve gerektiğinde ortodontik tedaviler uygularlar.
Çocuk diş hekimi tarafından yapılanlar, genel olarak yukarıdaki gibi ifade edilebilir. Ancak hekimlerin çocuklara dair görev ve sorumlulukları, çok daha fazladır. Bunlardan öne çıkanlar, genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
Çocuk diş hekimi tarafından yerine getirilmesi gereken görev ve sorumluluklardan bazıları bunlardır. Ancak bunların haricinde de çok sayıda farklı görevleri olduğunun unutulmaması gerekiyor. Genel olarak özetlenecek olursa, çocukların dişe ilişkin ihtiyaç duydukları her türden tedaviyi sağlayacakları ifade edilebilir.
Çocuk diş doktoru, süt ve kalıcı dişlerin korunması, kalıtımsal ve benzeri etkenlere bağlı olarak gelişen sorunların giderilmesi noktasında farklı tedaviler uygular. Unutulmamalıdır ki, süt dişleri her ne kadar kalıcı olmasa da, daimi dişler için yer tutar ve bunların düzgün bir şekilde çıkmasını sağlar. Bundan dolayı çürük veya benzeri nedenlerden dolayı erken kaybedilmesi dahi farklı sorunlara neden olabilir.
Çocuk diş hekimi tarafından uygulanan tedaviler, çocukların yaşlarına ve içinde bulundukları gelişimsel döneme uygun olmalıdır. Yetişkinlerdeki yöntemlerin burada aynı şekilde kullanılması, söz konusu dahi değildir. Bundan dolayı hekimlerin çocukların diş yapısına hakim olması ve uygulayacakları tedaviler hakkında detaylı bilgileri bulunması büyük bir önem taşır.
Çocukların diş sağlıkları için uygulanan farklı türde tedaviler bulunur. Bunlardan öne çıkanlar ve ilgili tedavilere ilişkin detayları aşağıda yer almaktadır:
Çocuklarda en sık karşılaşılan diş problemlerinden birisi travmalardır. Çocuklar, yetişkinlere göre daha hareketlidir. Koşarken, oynarken veya okuldayken travmalar meydana gelebilir ve buna bağlı olarak dişlerde hasar oluşabilir. İşte bu tür diş travmalarının hızlı bir şekilde tedavi edilmesi gerekir. Aksi halde ilerleyen dönemlerde daha kalıcı sorunlar yaşanabilir.
Çocuklarda görülen diş travmalarının çok önemli bir kısmı, erken müdahale ile kayıpsız şekilde atlatılabilir. Uzman çocuk diş doktoru tarafından yapılacak müdahale ile sorun tamamen çözülebilir. Böylece çocuklarınızın şimdiki dişlerini koruma altına aldığınız gibi kalıcı dişlerinin de sağlıklı bir şekilde çıkmasını sağlamış olursunuz.
Apse ve diş iltihabı, çocuklarda görülen bir diğer diş sorunu olarak ifade edilebilir. İlgili sorun, diş sağlığını olduğu gibi genel sağlığı da tehdit etmektedir. Zamanında sorun tespit edilerek giderilmezse, dişlerin kalıcı olarak kaybedilmesine neden olur. Süt dişler kaybedildiğinde daimi dişlerin yerlerinin ayarlanması, oldukça zor olabilir. Kalıcı dişler kaybedilirse, bu da çok ciddi bir sorun olarak dikkat çeker.
Çocuk diş hekimi, ilgili sorunu kısa sürede tespit ederek, çocuğun yaşına ve gelişimine uygun olacak şekilde tedaviye başlar. Böylece bahsedilen olumsuzlukların yaşanma riski, ciddi anlamda düşer. İlgili sorunun bu alanda deneyimli ve çocukların ağız ve çene gelişimine hakim bir hekim tarafından yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
Çocukların beslenme alışkanlarından bazıları, dişler için ciddi anlamda risk teşkil etmektedir. Biberon çürüğü olarak bilinen sorun da tam olarak böyle bir durumdan kaynaklanır. Özellikle biberondan süt içerek uyumaya alışmış olan çocuklarda görülür. Sütün gece boyu dişleri olumsuz etkilemesi ve benzeri sorunlar, ilgili çürüklerin temel nedeni olarak ifade edilebilir.
Biberon çürükleri, süt dişlerinde ciddi madde kaybına neden olur. Boyutları azalır ve bazen tamamen kaybolur. İlgili durum kalıcı dişler çıkmadan önce yer tutucu olarak görev yapan dişlerin kaybedilmesi anlamına gelir. Böylece ciddi sorunlar yaşanabilir.
Biberon çürüğünün tespit edilerek uygun tedavi ile giderilmesi gerekir. Çünkü ilgili sorun sadece dişlerle ilgili değil, aynı zamanda çene ve ağız yapısıyla da yakından ilgilidir. Ayrıca madde kaybına bağlı olarak konuşma sorunları da ortaya çıkabilir. İşte bu tür problemlerin yaşanmaması için çocuk diş doktoru tarafından uygulanan tedavilerin çok büyük bir önemi vardır. Kesinlikle bunlar ihmal edilmemelidir.
Çocuklukta görülen çürükler, özellikle süt dişlerinde son derece etkilidir. Bu çürüklere bağlı olarak madde kayıpları meydana gelir. İlgili kayıpların ise dişlerin bir daha kurtarılamayacağının düşünülmesine neden olur. Ancak bu alanda deneyimli ve uzmanlığı yüksek çocuk diş hekimi tarafından yapılan çürük restorasyonu ile dişler kurtarılabilir.
Çocukluk döneminde ilgili tedavilerde çekilmekten kurtarılan dişler, yetişkinlik dönemine göre daha önemlidir. Çünkü buradaki kayıplar, ağız ve çene gelişimini de olumsuz etkiler. Kalıcı konuşma bozukluklarına neden olabilir. Böyle olumsuzlukların yaşanmaması adına alanında deneyimli ve uzman çocuk diş doktoru tarafından verilen tedaviler önemsenmelidir.
Süt dişlerin dökülmesi ile birlikte daimi dişlerin görülmeye başlanması, çocukluğun en ilginç dönemlerinden biridir. Çocuklar açısından ilginç olan bu dönem, aynı zamanda risklidir. Çünkü dişlerin nasıl çıktıkları ve pozisyonlarının ne olduğu yakından takip edilmelidir. Aksi durumda çarpıklıkların veya açıklıkların oluşması kaçınılmaz olacaktır.
Çarpıklıklar ve açıklıklar için farklı tedavi yöntemleri var. Ancak bunlardan en yaygın olanı tel tedavisidir. Fakat burada direkt çocuk diş doktoru tarafından ilgili tedavinin uygulanması beklenmemelidir. Çünkü söz konusu tedavinin başarılı olması için doğru zamanda uygulanmaya başlanması çok önemlidir. Özel kalıcı dişlerin tamamının çıkması ve bunların pozisyonların netleşmesinin beklenmesi, bazen gerekebilir. Daimi olanlar tamamen çıkmadan tel tedavisine başlamak, tedavinin uzun sürmesine ve olumsuz etkiler göstermesine neden olabilir.
Doğru zamanda, gerektiği gibi uygulanan tedaviler, istenen sonucu verir. Bunun için her zaman ifade edildiği gibi deneyimli ve uzmanlığı yüksek bir çocuk diş hekimi tercih edilmelidir. Bu özellikler sahip olan çocuk diş doktoru, beklentileri en üst seviyeden karşılayacaktır. Dolayısıyla çocuğunuzun gelecekteki dişleri ve çene gelişimi de sorunsuz bir şekilde gerçekleşecektir.
Çocuklarda ve ergenlerde, gerek beslenme gerekse de benzeri nedenlerden dolayı diş çürükleri, yetişkinlere göre daha fazla olabiliyor. Süt dişlerin çürüklere karşı daha dayanıksız olduğu da dikkate alındığında, çürükler konusunda korumasız oldukları dahi söylenebilir. İşte bundan dolayı çocuklarda ve ergenlerde çürüklerin engellenmesi için farklı önlemler alınır. Alınan önlemler arasında fluorid uygulaması da vardır.
Fluorid uygulaması; çürüklerin önüne geçilmesi için çocuk diş hekimi tarafından dişlerin yüzeylerine fluorid bileşenlerin uygulanması olarak ifade edilebilir. Bahsedilen işlem, çürükleri tamamen engelleyebilir veya ilerlemesini yavaşlatabilir. Ayrıca herkeste aynı seviyede etki göstereceği gibi bir beklenti de olmamalıdır. Bazılarında çok daha etkili sonuçlar alınmasına imkan verirken, bazılarında ise etkisi daha sınırlı olabilir.
Fluorid uygulaması, kişinin durumuna göre belli aralıklarla uygulanabilir. Genellikle yılda en fazla dört defa uygulanır. Eğer ciddi risk yok ise uygulama sayısı bir ile sınırlı kalabilir. Dolayısıyla bu noktada önemli olan, çocuk diş doktoru tarafından hastanın durumunun da dikkate alınarak vereceği karardır.
Fluorid uygulaması ile ilgili bilinmesi gereken bir diğer önemli husus ise bu işlemin çürüklere kesin olarak engel olacağına dair düşünce ile ilgilidir. Bahsedilen uygulama, çürükler konusunda etkilidir. Ancak tek başına kesinlikle yeterli değildir. Bundan dolayı çocukların, çocuk diş hekimi tavsiyeleri doğrultusunda hareket etmesi gerekir. Böylece ortaya çıkan sonuç çok daha etkili olur.
Dişlerin üzerinde kalan yiyecek kalıntıları, çürüklerin en önemli nedenleri olarak dikkat çeker. Azı dişler, anatomileri gereğince üst yüzeylerinde yiyeceklerin tutunacakları yarıklara ve çukurlara sahiptir. Çocukların, dişlerini tam olarak fırçalayamamasına bağlı olarak bu bölümlerde yiyecekler kalmakta ve diş çürükleri meydana gelmektedir. Bahsedilen husus nedeniyle dişlerde ciddi zararlar oluşabilmektedir. İşte bahsedilen olumsuzlukların önemli ölçüde giderilmesi için çocuk diş doktoru tarafından fissür örtücü uygulanır. Bahsedilen uygulamanın çocuk diş hekimi tarafından uygulanması gerektiği unutulmamalıdır.
Fissür örtücü, genellikle şeffaf bir yapıdadır ve estetik açıdan dişleri olumsuz etkilemez. Azı dişlerin üzerinde kolaylıkla uygulanabilir. Böylece ilgili bölgedeki yarıklar ve çukurlar kapatılmış olur. İlgili işlemin çürük risklerini önemli derecede ortadan kaldıracağı ifade edilebilir. Ayrıca bu örtücüler ortalama 3-5 yıl dişlerde kalabilir. Dişlerin gelişimlerini olumsuz olarak etkilemez. Bahsedilen yönleri ile etkili sonuç veren yöntemlerden birisi olduğu ifade edilebilir.
Burada bahsedilen fluorid ve fissür örtücü uygulama, bir tedaviden daha çok, çürük engelleyici yöntemler olarak dikkat çeker. Çocukların çürükler noktasında daha korumasız olduğu dikkate alındığında, bu tür koruyucu uygulamalar, çocuk diş doktoru tavsiyesi ve onayı ile yaptırılabilir. Çocuk diş hekimi tarafından yapılan ilgili uygulamalar, çürükler gibi önemli sorunların risk seviyesini ciddi anlamda düşürecektir.
Çocuk diş doktoru, uygulanacak tedavilerin başarısı ve diş sağlığının korunması adına büyük bir önem taşır. Tercih edilen çocuk diş hekimi, mutlak surette bu alanda deneyimli olmalıdır. Çocukların diş yapısının yetişkinlere göre daha farklı olduğu unutulmamalıdır. Aksi durumda ortaya çıkan sonucun beklentileri karşılamayacağı bilinmelidir.
Çocuk diş hekimi tercihi yaparken deneyim ve uzmanlık, dikkate alınması gereken ilk husus olarak ifade edilebilir. Çocuk diş doktoru, kendisini bu alanda geliştirmiş ve görev yerleri itibariyle de gerekli deneyimi kazanmışsa, tercih edilebilir. Bahsedilen özelliklere sahip olan hekimler, genel olarak beklentileri karşılar. Böylece uygulanan tedaviler çok daha başarılı olur.
Bu noktada dikkate alınması gereken bir diğer önemli husus olarak doktorun görev yaptığı kliniğin tıbbi yeterliliğidir. Tıbbi olarak yeterliliği yüksek olan klinikler, her türden tedavinin etkili olarak uygulanmasına imkan verir. Ancak yetersiz olanlar, özellikle modern ve yeni nesil olarak ifade edilen tedavilerin uygulanması konusunda etkisizdir. Bahsedilen durum nedeniyle mutlak surette kliniğin tıbbi durumuna da bakılmalıdır.
Çocuk diş hekimi, çocuk psikolojisinden anlamalı ve çocukların böyle tedaviler karşısında korkabileceğini bilmelidir. Sabırlı olmalı ve çocuklarda hekimlere karşı fobi oluşmasına engel olmalıdır. Böylece hem tedavi süreci daha sorunsuz yürütülür, hem de çocuklarda ilerleyen dönemlerde fobi oluşması engellenir. İlgili durum, diş kontrollerini sorunsuz ve düzenli olarak yapılması noktasında önemlidir.
Çocuk diş doktoru ile ilgili bilinmesi gereken hususlar genel olarak bu şekildedir. İlgili hususlar ile doğru seçimler yapar ve çocuklarınızın sağlıklarının korunmasına katkı sunabilirsiniz.
